Zachowek to zagadnienie, które może pojawić się w wielu życiowych sytuacjach. Jest elementem prawa spadkowego, gwarantującym uprawnienia niektórym członkom rodziny zmarłego. Warto poznać podstawowe informacje dotyczące zachowku, aby w przyszłości być świadomym swoich praw i móc prawidłowo postąpić. W artykule przedstawiamy, komu przysługuje zachowek oraz kiedy mają miejsce tego typu przypadki.
Pojęcie zachowku w prawie spadkowym
Zastanawiasz się, komu należy się zachowek i kiedy takie prawo przysługuje? Otóż zachowek jest to instytucja prawa spadkowego, która ma na celu ochronę interesów niektórych najbliższych krewnych zmarłego. Zapewnia tym osobom możliwość otrzymania określonej części spadku, nawet jeśli sam zmarły nie zostawił po sobie testamentu lub testament nie uwzględniała tych osób.
Osoby uprawnione do zachowku
Jeśli zastanawiasz się, komu nalezy sie zachowek, to odpowiedź jest całkiem prosta. W myśl przepisów Kodeksu cywilnego, uprawnieni do zachowku są:
1. zstępni spadkodawcy (dzieci, wnuki, prawnuki),
2. małżonek oraz
3. rodzice spadkodawcy, jeśli nie byli uprawnieni do dziedziczenia ustawowego (dzieje się tak np. w przypadku, gdy są żyjący zstępni spadkodawcy).
Warto dodać, że zstępni mają pierwszeństwo przed małżonkiem i rodzicami. To oznacza, że np. po kim należy się zachowek może być zależne od tego, czy zmarły ma żyjących potomków.
Kiedy należy się zachowek?
Czasami warto wiedzieć, kiedy należy się zachowek. Przepisy określają, że zachowek przysługuje tzw. zbyt krótko dziedziczącemu, czyli osobie, która dziedziczy mniej niż połowę tego, co odpowiada części spadku, która przysługuje jej z ustawy. W takiej sytuacji, zbyt krótko dziedziczący może żądać, aby mu wypłacono równowartość tej różnicy ze spadku.
Zachowek a becikowe – czy istnieje związek?
Oczywiście, pojawia się również pytanie o komu należy się becikowe i czy istnieje związek między nim a zachowkiem. Becikowe to świadczenie przyznawane na okoliczność urodzenia dziecka, które mogą otrzymać jego rodzice. Zasady przyznawania becikowego nie mają żadnego związku z prawem spadkowym ani z zachowkiem.
Procedura ubiegania się o zachowek i jego wysokość
Aby dochodzić swojego prawa do zachowku, osoba uprawniona powinna zgłosić swoje żądanie w postaci roszczenia o zachowek na piśmie do spadkobierców testamentowych lub ustawowych. Warto wiedzieć, że termin na dochodzenie zachowku to 3 lata od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o swoim prawie do zachowku oraz o otwarciu spadku.
Jeśli chodzi o wysokość zachowku, to jego wartość zależy od tzw. części potrzebnych, czyli minimalnej kwoty, jaką według ustawy powinien otrzymać bliski krewny zmarłego. Części potrzebnych dla dzieci i wnuków wynoszą 1/2 części spadek, który przysługuje im z mocy ustawy. Dla małżonka wartość części potrzebnych będzie zależała od tego, czy zmarły miał żyjących zstępnych. Jeśli tak, to małżonekowi przysługuje minimum 1/6 części spadku.
Podsumowanie
Teraz już wiesz, komu należy się zachowek i kiedy można się o niego ubiegać. Pamiętaj, że prawo do zachowku służy ochronie interesów najbliższych krewnych zmarłego i jest niezależne od tego, czy spadkodawca pozostawił testament. Jeśli uważasz, że przysługuje Ci zachowek, nie wahaj się zgłosić swoich roszczeń w odpowiednim terminie.
Ważne aspekty zachowku w prawie spadkowym
Artykuł dotyczy tematyki zachowku w prawie spadkowym i pozwala zrozumieć, kiedy można się o niego ubiegać oraz komu przysługuje. Najważniejsze kwestie dotyczą:
1. Uprawnionych do zachowku: przede wszystkim dzieci, wnuki, prawnuki, małżonek oraz rodzice spadkodawcy (z uwzględnieniem pierwszeństwa zstępnych),
2. Momentu, w którym należy się zachowek: w przypadku tzw. zbyt krótko dziedziczących, czyli gdy uprawniony otrzymuje mniej niż połowę części przysługującej mu z mocy ustawy,
3. Rozróżnienia między zachowkiem a becikowym: becikowe to świadczenie na urodzenie dziecka i nie ma związku z prawem spadkowym,
4. Sytuacji, w której należy się zachowek: wspomniane uprawnienia są niezależne od testamentu spadkodawcy i służą ochronie interesów jego najbliższych krewnych.
Warto mieć na uwadze, że zachowek należy dochodzić w terminie 3 lat od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o swoim prawie do zachowku oraz otwarciu spadku. Jego wysokość zależy od tzw. części potrzebnych, a wartości te są określone w ustawie. W artykule znajdują się szczegółowe wyjaśnienia dotyczące po kim należy się zachowek i jakie są jego tzw. potrzebne części.
